APS HABER / OĞUZHAN ARSLAN - Nobel ödülleri her yıl, dinamiti bulan ve 1896 yılında hayatını kaybeden İsveçli mucit Alfred Nobel isteği üzerine fizik, kimya, tıp, barış, ekonomi ve edebiyat dallarında veriliyor.
O alanlardan biri olan 2024 Nobel Ekonomi Ödülü'nün ise kime veya kimlere verileceği merak ediliyordu.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, Nobel Ekonomi Ödülü'nü Türk Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James A. Robinson'un kazandığını açıkladı.
NOBEL EKONOMİ ÖDÜLÜ ACEMOĞLU'NA VERİLDİ
Ödül, kurumların refahı nasıl oluşturduğu ve etkilediğiyle ilgili çalışmalarından dolayı verildi.
Komiteden yapılan açıklamada, "Ekonomi bilimlerinde bu yılın ödül sahipleri, uluslar arasındaki refah farklılıklarını anlamamıza yardımcı oldular. Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James Robinson bir ülkenin refahı için toplumsal kurumların önemini ortaya koydular. Hukukun üstünlüğünün zayıf olduğu ve halkı sömüren kurumların bulunduğu toplumlarda büyüme ya da daha iyiye doğru değişim gerçekleşmez. Ödül sahiplerinin araştırmaları bunun nedenini anlamamıza yardımcı oluyor." ifadelerine yer verildi.
Nobel'i alan isimler ödül olarak ise 1,1 milyon dolar alacaklar.
TÜRKİYE'DEN NOBEL ALAN ÜÇÜNCÜ İSİM OLDU
Öte yandan ABD'nin en önde gelen üniversitelerinden MIT'de öğretim üyeliği yapan Profesör Daron Acemoğlu, Türkiye'den Nobel Ödülü alan üçüncü isim oldu.
Daha önce Orhan Pamuk edebiyat, Aziz Sancar kimya alanında Nobel'in sahibi olmuştu.
Nobel jürisi, Pamuk'un "kenti İstanbul'un melankolik ruhunu araştırma yolunda, kültürlerin çatışmaları ve birbirleriyle iç içe geçmesinde yeni semboller bulduğunu" belirtmişti.
Aziz Sancar, 2015 yılında "hücrelerin hasar gören DNA'ları nasıl onardığını ve genetik bilgisini koruduğunu haritalandıran" araştırmasıyla Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştı.
Sancar, ödülü ABD'li Paul Modrich ve İsveçli Tomas Lindahl ile birlikte kazanmıştı.
DARON ACEMOĞLU KİMDİR?
Daron Acemoğlu 1967 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. İlköğrenimini İstanbul Kadıköy’deki Aramyan Uncuyan Ermeni İlkokulu'nda tamamladıktan sonra 1986'da Galatasaray Lisesi'nden mezun oldu.
İngiltere’nin York Üniversitesi'nde ise lisans eğitimini tamamladı. London School of Economist okulunda öğretmenlik yapan Daron Acemoğlu, 2000 yılında ise profesörlüğünü aldı.
Daron Acemoğlu, 1993 yılından beri Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde (MIT) akademik kariyerine devam ederken, 2000 yılında ekonomi profesörü ünvanını aldı.
Acemoğlu, siyasal ekonomi, ekonomik kalkınma, ekonomik büyüme, gelir ve ücret dengesi eşitsizliği, çalışma ekonomisi, iktisat teorisi ve beşeri sermaye ve eğitim konularında çalışmalar yapıyor.
NOBEL ÖDÜLLERİ HAKKINDA
İsveçli Alfred Nobel'in vasiyeti üzerine ölümünden sonra 9 Haziran 1900'de kurulan Nobel Vakfı'nın insanlığa hizmette bulunanlara verdiği ödüller, dünyada en saygın ödüller olarak kabul ediliyor.
Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 dalda en başarılı kabul edilen kişiler veya kuruluşlara veriliyor.
Bunlara ek olarak, Nobel Ekonomi Ödülü, 1968'de İsveç Merkez Bankasının Alfred Nobel'in anısına ekonomi dalında da ödül verilmesini kararlaştırmasıyla, ilk kez 1969'da verildi.
Nobel Ödülleri, her yıl Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık'ta düzenlenen törenle sahiplerine teslim ediliyor.
Öte yandan ödüllerin 1901'deki başlangıcından bu yana verilmediği birkaç yıl oldu. Toplamda 49 defa yapılan ödül iptallerinin çoğu, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sırasında gerçekleşti.
Ödül törenleri, Kovid-19 salgını nedeniyle 2020 ve 2021'de de yapılamamıştı.