APS HABER / OĞUZHAN ARSLAN - Muhtarlar Günü, Türkiye'de muhtarların hizmetlerinin önemini vurgulamak için her yıl 19 Ekim'de kutlanıyor. Son verilere göre Türkiye'de 50 bin 412 tane muhtar bulunmakta.
Hem bu özel gün hem de her yerel seçim dönemlerinde muhtarlıkların varlığına ve birimin devamına ilişkin değerlendirmeler artıyor.
Muhtara, ikamet ettiği mahalledeki eksikleri bildiren de var, e-Devlet üzerinden işlem yapmak istemediği için resmi evrakları almak için giden de. Muhtarlara göre bu konumu 'resmi belge verilen bir birime' indirgemek yanlış. Özellikle afet dönemlerinde ya da son olarak pandemi döneminde muhtarlar, mahallede yaşayanları tanır olmanın verdiği birikimle birçok farklı koldan mahalle sakinlerine yardımcı oldular. Bu sebeple de muhtarların görünür görevleri dışında sorumlu oldukları bölgeyi daha yakından takip etmekten gelen bir kabiliyetleri de bulunuyor.
Muhtarlar Günü ne zamandan beri kutlanıyor?
19 Ekim'in “Muhtarlar Günü” ilan edilmesine ilişkin genelge, Resmi Gazete'nin 2015 yılında mükerrer sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Muhtarlık ne zaman ortaya çıktı?
Tarihi 1829 senesine dayanan muhtarlığın temelini II. Mahmut atmıştı, yasal düzenlemesi ise 1864 yılında olmuştu. 1876 senesindeki İdare-i Umumiye-i Vilayet Nizamnamesi ile ise muhtarların görevleri daha ayrıntılı ve net bir şekilde ortaya koyulmuş ve ardından kısa bir süre sonra muhtarlık görevleri son bulmuştur. Mahalle muhtar ve ihtiyar heyetleri, 1913 tarihli İdare-i Umumiye-i Vilayet Kanunu ile kaldırılmış olduğu halde, varlıklarını mahallelerdeki kamu hizmetlerinin bir gereği olarak 1933 yılına kadar fiilen sürdürmüşlerdir. Bu tarihte çıkartılan 2295 sayılı kanunla varlığı sona erdirilen kuruluşun görevlerini, zabıta ve belediye gibi bazı kuruluşların yapması öngörülmüştür. Ancak. 10 yıllık bir uygulama mahalle muhtarlığının boşluğunun doldurulmasının mümkün olmadığı görüldüğünden, 1944 tarihli ve 4541 sayılı Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetlerinin Teşkiline Dair Kanun ile Kanunun uygulama şekil ve esaslarına dair 1945 tarihli tüzük çıkarılmıştır ve bugünkü şeklini almıştır.
Günümüzde varlığını koruyan ve muhtarlık mahalle yönetimini düzenleyen yasa 05.04.2004 tarihinde Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilmiştir.